Μάνος Φαλτάϊτς -Ένας σπουδαίος του πολιτισμού έφυγε από κοντά μας

Μάνος Φαλτάϊτς 3/1/1938-15/12/2012

Φτωχότερος είναι από τις 15 Δεκεμβρίου του 2012 ο πνευματικός κόσμος της Ελλάδας, μετά τον θάνατο, σε ηλικία 74 ετών, του συγγραφέα, λαογράφου, φιλοσόφου, ζωγράφου, και πάνω απ’ όλα αγωνιστή, Μάνου Φαλτάϊτς, ιδρυτή του ομώνυμου Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου στην Σκύρο.

Ο Μάνος Φαλτάϊτς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιανουαρίου του 1938 και ήταν γιός του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και ερευνητή Κώστα Φαλτάϊτς.

Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Σκύρο, όπου έζησε την Ιταλική κατοχή και τις αρχές του εμφύλιου πολέμου. Το 1947, σε ηλικία 9 ετών, ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε νομικές και πολιτικές επιστήμες στην σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παντείου πανεπιστημίου και στη Νομική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, δεν άσκησε ποτέ την δικηγορία.

Από τα πρώτα κιόλας φοιτητικά του χρόνια, ανέπτυξε σημαντικότατη πολιτική δράση, οργανώνοντας και δημιουργώντας το μεταπολεμικό φοιτητικό κίνημα.
Το 1955-1958 έπαιξε σημαντικότατο ηγετικό ρόλο σαν πρόεδρος της Εθνικής Παμφοιτητικής Ένωσης, ένωση η οποία ανέπτυξε έντονη δράση σε κρίσιμα εθνικά θέματα, όπως το Κυπριακό και η Βόρεια Ήπειρος, ενώ το 1958 πρωταγωνίστησε σε συλλαλητήρια των φοιτητών για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

 Απρίλης 1957. 
Προπύλαια της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Μάνος Φαλτάιτς, πρόεδρος της Εθνικής Πανφοιτητικής Ένωσης, ηγείται του μεγάλου συλλαλητηρίου κατά την άφιξη του Εθνάρχη Μακαρίου και των τριών άλλων συνεξόριστων του, από τις Σεϋχέλες στην Αθηνά.

Στη φωτογραφία και οι νυν γνωστοί πολιτικοί άνδρες: Απόστολος Κακλαμάνης, Θεόδωρος Πάγκαλος, Άγγελος Μπρατάκος, από τα ηγετικά στελέχη της τότε φοιτητικής κίνησης.

Το 1962 ίδρυσε την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) (η οποία είχε διαφορετική δράση από την ΠΕΑΝ που ιδρύθηκε την περίοδο της Κατοχής, το 1941) , μεθοδεύοντας τους αγώνες των νέων κατά της παγκοσμιοποίησης.

Παράλληλα, εξέδωσε το περιοδικό ΟΔΗΓΗΤΗΣ, αγωνιστικό όργανο της ΠΕΑΝ (τίτλο τον οποίον αυθαίρετα αργότερα οικειοποιήθηκε η ΚΝΕ, χωρίς να πάρει την άδειά του και χωρίς συνεννόηση).

Την ίδια περίοδο, διαισθανόμενος τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την ελληνική παράδοση η παγκοσμιοποίηση, παράλληλα με τους εθνικούς και κοινωνικούς του αγώνες, έδωσε τη μάχη για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μας κληρονομιάς.

Το 1963, οργάνωσε την κίνηση για την Ελληνική πνευματική αναγέννηση, κηρύσσοντας το έτος Περικλή Γιαννόπουλου, που υπήρξε το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός εκείνης της χρονιάς σε ολόκληρη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τους κορυφαίους εκπροσώπους της Ελληνικής διανόησης.

Πνευματικό μνημόσυνο για τον Περικλή Γιαννόπουλο, έναν από τους προφήτες του Ελληνισμού.

 Στην φωτογραφία, επιφανείς προσωπικότητες, που είχαν πλαισιώσει τον Μάνο Φαλτάιτς (φωτ. Κέντρο) στο κίνημα του για την Ελληνική Πνευματική Αναγέννηση. Από αριστερά διακρίνονται: ο Αρκάδιος, ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Πικιώνης, η συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, ο συγγραφέας Γιάννης Χατζηφώτης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών, ποιητής Νίκος Σταμπολής, ο από τους αναβιωτές του Αρχαίου Ελληνικού Θεάτρου Λίνος Καρζής, ο κοινοτιστής Κωνσταντίνος Καραβίδας και η γυναίκα του, ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης κ.α.

Το 1964, σε ηλικία 26 ετών, ίδρυσε το Μουσείο Φαλτάϊτς -το πρώτο τοπικό λαογραφικό μουσείο της Ελλάδας- στο οποίο αφιέρωσε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Για το πόνημά του αυτό, για την πολύτιμη συμβολή του στην διάσωση και διατήρηση της ελληνικής παράδοσης, βραβεύθηκε το 1974 από την Ακαδημία Αθηνών.

Στο παγκοσμίως γνωστό Μουσείο Φαλτάϊτς συγκέντρωσε –μεταξύ άλλων- αντικείμενα της σκυριανής ιστορίας και του πολιτισμού του νησιού, αντικείμενα της παραδοσιακής οικονομίας του ελληνικού χώρου, καθώς και σπάνιες εκδόσεις από τον 16ο αιώνα και μετά, ιστορικά έγγραφα που χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή και την εποχή της Τουρκοκρατίας, την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς και εκδόσεις των νεώτερων χρόνων.

 Από τα σπουδαιότερα εκθέματα του Μουσείου είναι το κάλεσμα της Φιλικής Εταιρείας στην Ελληνική Επανάσταση, η Αποκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, χειρόγραφα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, κ.α..

Από το 1979 και μετά, μαζί με τη σύντροφο και συναγωνίστρια, την σύζυγό του Αναστασία, και τη συμπαράσταση μιας ομάδας στενών και αφοσιωμένων φίλων, οργάνωσε το κίνημα για την Αισθητική Αναγέννηση, εμπνευσμένο από την αρχαιοελληνική, βυζαντινή και νεώτερη παραδοσιακή μας κληρονομιά.

Παράλληλα, μέχρι το τέλος της ζωής του, ανάπτυξε και δίδασκε, τόσο στην Αθήνα, όσο και στη Σκύρο, στη Σχολή του Δρόμου, την κοσμοθεωρία του Νταϊσμού και Κοινοτισμού, του διπολικού σχήματος της Αρμονίας και Δυσαρμονίας, της Συμπαντικής Ψυχής και Συνείδησης, σαν μια ολοκληρωμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία.

Το 1993 ίδρυσε μαζί με την Αναστασία το Θέατρο και το Φεστιβάλ της Βιγλατορίας του Παλαιόπυργου, στη Σκύρο, στο οποίο πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι σημαντικότατες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

--- Ο καλλιτέχνης και συγγραφέας Μάνος Φαλτάιτς

Ο Μάνος Φαλτάϊτς ανέπτυξε ένα πλουσιότατο συγγραφικό και ζωγραφικό έργο, από την δεκαετία του 1980 και μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στη ζωγραφική, δημιούργησε ένα εντελώς δικό του ρεύμα, το οποίο ονόμαζε «ψυχορατική ζωγραφική», που, σύμφωνα με τον ίδιο, «φανερώνει την ψυχή των εικονιζομένων θεμάτων, είτε ανθρώπινα πρόσωπα είναι, είτε δέντρα, κτίρια».

Ζωγράφισε εκατοντάδες πίνακες και σκίτσα, λίγα από τα οποία εκτίθενται στους χώρους του μουσείου, ελλείψει χώρου έκθεσης.

 Τα τελευταία του έργα τα ζωγράφισε στις αρχές Δεκεμβρίου του 2012 από το νοσοκομείο στο οποίο νοσηλεύονταν.

Παράλληλα, είχε γράψει περισσότερα από 60 ιστορικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά, θεατρικά και ποιητικά έργα, ενώ υπάρχουν ακόμα πολλά έργα του που παραμένουν ανέκδοτα.

Έργα Μάνου Φαλτάϊτς

Θεατρικά
Σκυρίτες- Φεστιβάλ Σκύρου 1993
Το Αδερφάτο των Δαναών- Φεστιβάλ Σκύρου 1994
Τα Τέκνα της Στύγας- Φεστιβάλ Σκύρου 1995
Λέων Σγουρός-Φεστιβάλ Σκύρου 1994
Σωκράτης Δεσμώτης- Φεστιβάλ Σκύρου 1999
Ο Τράγος του Στούμπου- 2006

Ιστορικά- Αρχαιολογικά

Σκύρος
Προχριστιανικοί Οικισμοί και Λατρείες εν Σκύρω
Τα αρχαία καμινευτήρια σιδήρου της Σκύρου
Αναδρομή στις ρίζες του Κοινοτισμού

Λογοτεχνικά

Ο Ρούσος- χρονικό
Άννα του Μητσοάνα- χρονικό
Ένας παραλίγο Σκυριανός Τσακιτζής- χρονικό
Μανουί- Παμ και Βικτώρ- Η Πολυνησία του Αγίου Ερμόλαου-νουβέλα
Μανουί- Παμ και Βικτώρ-Στον αρχαίο ναό της Φούρκας-νουβέλα
Μανουί- Παμ και Βικτώρ- Στη Σπηλιά του Αντρειώτη- νουβέλα
Νηπιακές Μνήμες Πολέμου- χρονικό
Μελικαρού- χρονικό
Το χρονικό του Παλαιόπυργου- χρονικό
Ως τη Βρύση του Βούρλου- χρονικό
Στις Μοναξιές των Αγίων
Τα τρία σπαθιά του Γριμάλδη-νουβέλα
Το σπαθί του Γριμάλδη -νουβέλα
Πριν βγει ο Ηρακλής στο κλαρί- νουβέλα
Ο πρώτος άθλος του Ηρακλέους- νουβέλα
Οι Γραμματίκοι της Αλεξάνδρειας- σκωπτικό
Οι αγαπητικοί της Μαριγούλας-σκωπτικό
Μελίκ- νουβέλα
Ο Τεκές του Λαμπρόπουλου
Η συμμορία του Χάντακα- μεταξύ χρονικού και νουβέλας
Η συμμορία της Φούρκας-νουβέλα
Κωσταντής Καλαμάρας- διήγημα

Ποίηση
Νταϊσμός
Βιγλατορία του Παλαιόπυργου
Μεταξύ Αριμάν και Οργούζ
Το Χρώμα που Νίκησε

Δοκίμια
Νταϊσμός
Το Καρναβάλι της Σκύρου και η καταγωγή των Απόκρεω
Φωνή και Γραφή
Για μια ισορροπημένη Παιδεία
Περί Σεξ οι απόψεις μου
Δοκίμια Τέχνης
Συλλογές και Μουσεία
Αλαλούμ και Πάμπλο Πικάσο
Νταήδες
.Οι ομάδες του περιθώριου- Αλάνια- Μάγκες- Κουτσαβάκια και Μόρτες

Λαογραφικά- Λαϊκή Τέχνη

Του Καλικαντζάρου το Ποδάρι
Τα διακοσμητικά αντικείμενα του Σκυριανού σπιτιού από ιστορική και κοινωνιολογική άποψη
 Σκυριανή κεντητική
Σκυριανή Ξυλοτεχνία
Σκυριανή κεραμική

Αναπτυξιακά
Τουριστικοί Οικισμοί Σκύρου
Σχιστό Κορυδαλλού και Στενή Ευβοίας
Ουρμπανισμός-Για μια Παγκόσμια Χωροταξική ανασύνταξη και το μοντέλο της Κοινοτικής Πολιτείας

Πολιτικά
.Πανευρώπη και Κοινή Αγορά
.Κοινοτική Πολιτεία

Κοινωνιολογία
Κάστες και Κοινωνική Ιεραρχία στη Σκύρο
Η αληθινή Μαντάμ Σουσού
Τα ονόματα του λαού μας

Φιλοσοφία
Η Στράτα του Μανουί
Το διπολικό σχήμα-Αρμονία- Δυσαρμονία
Αριμάν και Οργούζ
Συμπαντική Ψυχή και Συνείδηση
Η θρησκεία των Οντοτήτων

Η Αναστασία Φαλτάτϊς ευχαριστεί όλους όσους στάθηκαν δίπλα της αυτή τη στιγμή.

 Η Αναστασία Φαλτάϊτς ευχαριστεί όλους εσάς που μοιραστήκατε τη θλίψη της και με τα λόγια, τα κείμενα και της πράξεις σας, της στηρίξατε στο πένθος της. Ελπίζει συν τω χρόνω να της δοθεί η ευκαιρία να ευχαριστήσει τον καθένα σας προσωπικά.
Το πλήθος των ανθρώπων που βίωσαν την απώλεια του Μάνου Φαλτάϊτς ως απώλεια δικού τους ανθρώπου, είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Εκκωφαντικά δεικνύει την ευρύτητα της επιρροής του Μοναδικού Μάνου Φαλτάϊτς. 

Από διάφορες γωνιές του πλανήτη καταφθάνουν συλλυπητήρια για τον φίλο, το δάσκαλο, συναγωνιστή, καλλιτέχνη Μάνο Φαλτάϊτς.
Ήταν ανθρωπίνως αδύνατο για κείνη να ανταποκριθεί άμεσα και να αντιγυρίσει την τόση αγάπη, ειδικά υπό της παρούσες συνθήκες. Ελπίζει στη κατανόηση σας, και είναι βέβαιη πως θα σας βρει αρωγούς και συνοδοιπόρους στη δύσκολη συνέχεια.



ΠΗΓΗ http://arxiokallari.blogspot.gr/2013/01/blog-post_17.html

Η Διοικητική Ιστορία έχει να μας μάθει πολλά..

(Αναδημοσίευση από το blog http://arxiokallari.blogspot.gr/2013/01/blog-post_7.html )

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του ΥΜΑΘ προς τιμήν εθελοντών και χορηγών που συνέβαλλαν στις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Μακεδονίας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα,όσοι παρευρεθήκαμε στην κατάμεστη αίθουσα, είχαμε το προνόμιο να ακούσουμε την ιστορία ίδρυσης και λειτουργίας του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης από τον Δρ. Κων Παρθενόπουλο.

 Γνωρίζοντας ότι οι αναγνώστες του ''ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΛΑΡΗ΄΄ ενδιαφέρονται για άγνωστες και ΄΄υποφωτισμένες΄΄ πτυχές της ιστορίας, δημοσιεύουμε, σε δύο μέρη,την ομιλία, που προσφέρετε να επεκτείνουμε το ενδιαφέρον μας και στην Διοικητική ιστορία αυτού του τόπου.
Ίσως είναι η πλέον επίκαιρη.

Ν.Μ

΄΄Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη του Υπουργείου Μακεδονίας  Θράκης.

Οι χαμένες ευκαιρίες ίδρυσης και εμπέδωσης ενός αποκεντρωμένου θεσμού Κυβερνητικής Εξουσίας.

(Ο Δρ. Κωνσταντίνος Παρθενόπουλος είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός, Πολεοδόμος, Αρχαιολόγος,  Οικονομολόγος και Manager.Υπηρετεί ως Γενικός Διευθυντής στη Γ. Γραμματεία  Μακεδονίας – Θράκης.)

 Εισαγωγή

Κατά καιρούς δημοσιεύονται κείμενα και δηλώσεις αρμοδίων και αναρμοδίων που αφορούν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης. Άλλα δημοσιεύματα ασχολούνται με τις αρμοδιότητες του Υπουργείου, αυτές που είχε ή δεν είχε και έπρεπε να έχει, το ρόλο του και την αναγκαιότητα της ύπαρξής του. Πολλοί δημόσιοι άνδρες και γυναίκες, ανάλογα με τη θέση στην οποία κατά καιρούς βρίσκονται, στη συμπολίτευση ή αντιπολίτευση, στον επαγγελματικό ή επικοινωνιακό χώρο, και τους στόχους που κατά καιρούς επιδιώκουν, τοποθετούνται υπέρ της ύπαρξης, αναβάθμισης ή κατάργησής του. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν καταδεικνύουν ότι δεν ερευνήθηκε η ιστορία του και κυρίως δεν έγιναν γνωστές, τουλάχιστον όλες τις πτυχές του ζητήματος, που ονομάζεται Διοίκηση του χώρου της Μακεδονίας και της Θράκης. 

Επειδή για να μπορεί να διοικήσεις έναν οργανισμό, φορέα ή υποκείμενο πρέπει πρώτα να μπορείς να το μετρήσεις και κατ’ επέκταση, για να μπορείς να κυβερνήσεις ένα σύστημα πρέπει πρώτα να το γνωρίσεις πολύ καλά, περιγράφουμε παρακάτω με συντομία τη βίβλο γένεσης και εξέλιξης του τ. Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης (ΥΜΑΘ) αρχικά ως Γενική Διοίκηση (42 χρόνια) και ως Υπουργείο αργότερα (54 χρόνια). Έτσι τα ιστορικά γεγονότα θα είναι γνωστά σε όλους. Από εκεί και έπειτα οι στάσεις του καθενός απέναντι στο θεσμό του ΥΜΑΘ είναι θέμα ατομικό του, όπως και οι αντιλήψεις τους για την κατάσταση της Δημόσιας Διοίκησης στη χώρα μας σήμερα και πώς αυτή μπορεί να βελτιωθεί εξελισσόμενη δραστικά ή βαθμιαία. 
     

Η ιστορία του ΥΜΑΘ από την ίδρυσή του ως Κυβερνητικού και όχι ως Διοικητικού θεσμού μέχρι σήμερα χωρίζεται σε δύο περιόδους, την περίοδο των Γενικών Διοικήσεων (1912-1955) και την περίοδο των Υπουργείων (1955-2009). Με τη δημοσίευση του ΠΔ 185/2009 (ΦΕΚ Α΄213/7.10.΄09) αρχίζει μια νέα τρίτη περίοδος, που θα μελετηθεί από τους μελλοντικούς συγγραφείς.

Μέρος Α’. Η περίοδος των Γενικών Διοικήσεων

Το πρώτο μέλημα μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, κατά το 1912, ήταν να κυβερνηθούν οι λεγόμενες “Νέες Χώρες”. Στην Κυβερνητική δεν υπάρχουν κενά και ως εκ τούτου το κενό που άφησαν οι Τούρκοι στο επίπεδο της Κυβέρνησης έπρεπε να καλυφθεί και η Μακεδονία να κυβερνηθεί αποτελεσματικά σε μια τόσο δύσκολη φάση ανασυγκρότησης. Οι τότε αρμόδιοι της Κυβέρνησης προτίμησαν το μοντέλο των Γενικών Διοικήσεων, μια μορφή Κυβέρνησης, κατάλοιπο των Αποικιών που χρησιμοποιούσαν από μακρού οι αποικιακές χώρες αν και αποκλήθηκε Γενική Διοίκηση και όχι Κυβέρνηση - Κυβερνήτης.

 Έτσι, αντί να επεκταθεί το ισχύον τότε στη χώρα Κυβερνητικό σύστημα των νομαρχιών προτιμήθηκε το σύστημα των ανεξάρτητων περιφερειακών Διοικήσεων που ονομάστηκε σύστημα Γενικών Διοικήσεων αντί του ορθότερου των Κυβερνητών. Αρχικά δημιουργήθηκαν πέντε Γενικές Διοικήσεις (νόμος ΔΡΛΔ΄/1913), αυτές της Μακεδονίας, Κρήτης, Αιγαίου, Ηπείρου και Σάμου – Ικαρίας. Ο σκοπός του νομοθέτη ήταν προφανής. Ήθελε οι χώρες αυτές να κυβερνηθούν με ένα πιο σφιχτό και άμεσο σύστημα, ώστε να γίνονται όλες οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές κατά τον ταχύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο.

Των Γενικών Διοικήσεων προΐστατο ο αντίστοιχος Γενικός Διοικητής (Κυβερνήτης) με ευρύτατες αρμοδιότητες και εκχωρημένη σ’ αυτόν νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. Ο θεσμός αυτός ήταν ευρύτατα αποκεντρωτικός και πέραν μάλιστα των ορίων της καλής εννοούμενης τότε και τώρα διοικητικής αποκέντρωσης. Ο Γενικός Διοικητής (Κυβερνήτης) είχε την εξουσία να διορίζει και να απολύει υπαλλήλους, να καθορίζει καθήκοντα, να εγκρίνει και να δημιουργεί δαπάνες, να χειρίζεται γενικά εν λευκώ τα έσοδα και την κρατική περιουσία. 

Τα κατώτερα κλιμάκια της διοίκησης στις νέες χώρες δηλ. η πραγματική δημόσια Διοίκηση παραμένουν αρχικά εκείνα του προηγούμενου συστήματος (βιλαέτια και σαντζάκια) με τη διαφορά ότι στη θέση των Τούρκων διορίστηκαν Έλληνες διοικητές. 

Η πρώτη προσπάθεια επέκτασης του διοικητικού συστήματος της “Παλιάς Ελλάδας” στις “Νέες Χώρες” γίνεται με το Ν.524/1914 με τον οποίο επεκτείνεται η εφαρμογή του νομαρχιακού συστήματος στα απελευθερωμένα εδάφη των νέων χωρών. Ταυτόχρονα καταργούνται οι Γενικές Διοικήσεις. Έτσι, το 1914 έχουμε την πρώτη κατάργηση των Γενικών Διοικήσεων. 

Από το 1914 έως το 1918 δεν υπήρχαν οι Γενικές Διοικήσεις. Φαίνεται ότι στο σύστημα των νομαρχιών δεν ήταν αποτελεσματικό για τη συγκυρία και για το λόγο αυτό η Κυβέρνηση Βενιζέλου με το Νόμο 1149/1918 επανέφερε το θεσμό των Γενικών Διοικήσεων με αυξημένες υπέρ το δέον  αρμοδιότητες. Μάλιστα, ο Γενικός Διοικητής τώρα έχει το βαθμό Υπουργού. Με το ΒΔ 10/12 Φεβρουαρίου 1918 εκτελεστικό του παραπάνω νόμου η Μακεδονία χωρίζεται σε δύο Γενικές Διοικήσεις, της Θεσσαλονίκης και της Κοζάνης-Φλώρινας. Βαθμό Υπουργού είχαν μόνο οι Γενικοί Διοικητές Θεσ/νίκης, Κρήτης και Ηπείρου. 

Το 1922 με την προσάρτηση της Θράκης συστήνεται και η αντίστοιχη Γενική Διοίκηση Θράκης με έδρα την Αλεξανδρούπολη (Ν. 2782/1922). Η λειτουργία των Γενικών Διοικήσεων και οι καθημερινές τριβές μεταξύ Γενικών Διοικήσεων και κεντρικής εξουσίας δημιούργησαν πολλά προβλήματα και ίσως γι’ αυτό η Κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου αναγκάστηκε να ασχοληθεί με το πρόβλημα του καθορισμού των αρμοδιοτήτων των Γενικών Διοικητών και των Νομαρχών. Οπωσδήποτε ο καθορισμός των ορίων των αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο επιπέδων διοικήσεων ήταν αναγκαίος και για λειτουργικούς λόγους. 

Το ΥΠΕΣ τότε με Υπουργό τον Γ.Κονδύλη εκδίδει το Νόμο 3265/1925 με τον οποίο γίνεται η πρώτη ουσιαστική προσπάθεια καταγραφής των αρμοδιοτήτων των Γενικών Διοικητών. Με το ΠΔ 26/26 Ιανουαρίου 1925 απαριθμούνται όλες οι αρμοδιότητες που μεταβιβάζονται στον Γεν. Διοικητή. Μια μικρή μνεία αυτών των αρμοδιοτήτων αυτών μας δείχνει το μεγάλο εύρος τους:

Ο Γεν. Διοικητής είχε τις αρμοδιότητες:

·   περί τας Υπηρεσίας του Υπ. Εσωτερικών

·   περί την Εκπαίδευσιν

·   περί την εκτέλεσιν δημοσίων έργων

·   περί τας Υπηρεσίας ΤΤΤ

·   περί την δασικήν Υπηρεσίαν

·   περί τας υπηρεσίας πρόνοιας και δημόσιων αντιλήψεων

·   περί τας υγειονομικάς υπηρεσίας (sic)

·   …………………………………………………….. κ.ο.κ.

Παρατηρείται ακόμα ότι γίνεται η πρώτη προσπάθεια οργανωσιακού σχεδιασμού των Γενικών Διοικήσεων, οι οποίες οργανώνονται ως αποκεντρωμένες Υπηρεσίες τρίτου επιπέδου με τις διευθύνσεις τους να αντιπροσωπεύουν στη ζώνη ευθύνης τους τα αντίστοιχα κεντρικά Υπουργεία. Κάτι ανάλογο επιχειρήθηκε και με τον ισχύοντα οργανισμό του τ.ΥΜΑΘ (ΠΔ 167/2005) αλλά με την πλέον εξελιγμένη μορφή σχεδιασμού της οργάνωσης, της στελέχωσης και της λειτουργίας (σύστημα οργάνωσης τύπου μήτρας). 

Ενώ φάνηκε ότι προς στιγμή στη διοικητική οργάνωση των νέων χώρων θα επικρατούσε το σύστημα των αποκεντρωμένων Γενικών Διοικήσεων (σήμερα Περιφερειών) εντούτοις μετά από λίγους μήνες με το ΠΔ 1/5 Δεκ. 1928 καταργούνται όλες οι Γενικές Διοικήσεις εκτός αυτής της Θεσσαλονίκης. 

Το 1929 η Γενική Διοίκηση Θεσσαλονίκης μετονομάζεται σε Γεν. Διοίκηση Μακεδονίας και υποβαθμίζεται από αποκεντρωμένη μονάδα με υπεραρμοδιότητες σε “απλό παρατηρητή υπηρεσιών και μεταβιβαστή παραπόνων εις το κέντρον”. Η δεύτερη αυτή ουσιαστικά κατάργηση του θεσμού οδήγησε στη διοικητική οπισθοδρόμηση και στην απώλεια της ευκαιρίας διοικητικού εκσυγχρονισμού και εξέλιξης της χώρας. 

Παρατηρούμε λοιπόν ότι ενώ το 1926 η προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμού οδήγησε σ’ ένα αποκεντρωμένο ισχυρό Υπουργείο Περιφερειακής Διοίκησης, το 1929 υποβαθμίστηκε σημαντικά. Την ίδια χρονιά με το Νόμο 4393 και το ΠΔ 27/27 Δεκ. 1929 έχουμε μια δεύτερη προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμού της Γενικής Διοίκησης. Ο Γεν. Διοικητής τώρα ασκεί στη ζώνη ευθύνης του “τα κατά τους κειμένους νόμους δικαιώματα των Υπουργών, του αποφασίζειν επί αντικειμένου της αρμοδιότητάς του, εξαιρουμένων των δια διαταγμάτων οριζομένων”. Η αλληλουχία υποβαθμίσεων και αναβαθμίσεων δεν ωφελεί το θεσμό. Αντίθετα απαξιώνει όλες τις δυναμικές του ιδιότητες και αποθαρρύνει το προσωπικό και τους διοικούμενους. 

Με τον τύπο της γενικής ρήτρας, της αποθετικής δηλ. μεταβίβασης αρμοδιοτήτων μεταβιβάζονται αρμοδιότητες από τους υπουργούς σ’ ένα περιφερειακό όργανο. Το σημαντικότερο δε είναι ότι το τεκμήριο της αρμοδιότητας είναι υπέρ του Γεν. Διοικητή και όχι του Υπουργού. 

Με τον τρόπο αυτό η μεταρρύθμιση του 1929 προήγαγε τον Γεν. Διοικητή σε ουσιαστικό περιφερειακό Υπουργό. Παράλληλα με τον ίδιο νόμο (4393/1929 ΠΔ 27/27.12.’29) συνιστάται και θέση Γ.Γ. στη Γ. Διοίκηση Μακεδονίας.

Ακόμα περισσότερο, το ΠΔ 15/22.2.1930 καταργεί τη Νομαρχία Θεσ/νίκης και το προσωπικό της μεταφέρεται στη Γ. Διοίκηση Μακεδονίας. Τούτο ήταν άστοχο καθόσον ενέπλεκε τις αρμοδιότητες της Γ. Διοίκησης με αυτές της Νομαρχίας αντί να τις διαχωρίζει σε δύο διακριτά επίπεδα. Με τον Α.Ν. 130/1936 το καθεστώς Μεταξά έρχεται και ενισχύει τη θέση των νομαρχιών σε βάρος των Γ. Διοικητών αδρανοποιώντας έτσι το καθεστώς του Ν. 4393/1929 ως φυσικό επακόλουθο των ανωτέρω.

Η διαδικασία αναβάθμισης – υποβάθμισης του θεσμού των Γ. Διοικήσεων είναι μια συνεχής κίνηση ενός διοικητικού εκκρεμούς με ακαθόριστη και ασταθή περιοδικότητα. Με το Ν. 1488/1938 επιτράπηκε να ανατίθενται καθήκοντα Γεν. Διοικητή και σε Υπουργό ή Υφυπουργό και να διορίζεται Γεν. Διοικητή με βαθμό Υπουργού ή Υφυπουργού με τις αρμοδιότητες της Γεν. Διοίκησης και ταυτόχρονη συμμετοχή στο Υπουργικό Συμβούλιο. Εδώ το σύστημα κινείται αντίστροφα. Εμπλέκεται τώρα η Γενική Διοίκηση με την Κεντρική Κυβέρνηση. Έτσι, βλέπουμε το θεσμό της Γενικής Διοίκησης να κινείται μεταξύ κεντρικής Κυβέρνησης (συγκέντρωση) και Νομαρχιών (αποκέντρωση) και να διαμορφώνει ένα ενδιάμεσο χώρο, αυτόν της περιφέρειας. 

Η λήξη του Παγκοσμίου Πολέμου και της κατοχής βρίσκει το διοικητικό Χάρτη της χώρας να έχει πέντε Γενικές Διοικήσεις: Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου, Πελοποννήσου και Κρήτης. Αντί να εξελιχθεί ο θεσμός όπως προαναφέραμε, τον ίδιο χρόνο καταργούνται όλες οι Γενικές Διοικήσεις και ιδρύονται νέα οργανωσιακά σχήματα όπως είναι οι 17 αντιπροσωπείες της Κυβέρνησης που περιλάμβαναν έναν ή περισσότερους νομούς. 

Η διάρκεια ζωής αυτών των σχημάτων ήταν δύο μήνες, οπότε καταργήθηκαν και ανασυστάθηκαν οι Γενικές Διοικήσεις  εκ νέου. Η τρίτη κατά σειρά κατάργηση του θεσμού ήταν προσωρινή και βραχυχρόνια. 

Τον Μάρτιο του 1945 με τον ΑΝ 209/45 ιδρύεται για πρώτη φορά η Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος με Διοικητή Υπουργό. Αργότερα δημιουργούνται Υπηρεσίες (παλλινοστούντων προσφύγων, Εμπορίου – Βιομηχανίας κλπ) και έτσι έχουμε τη Γεν. Διοίκηση Βορείου Ελλάδος με Διοικητές Α. Μακεδονίας, Δ. Μακεδονίας, Κ. Μακεδονίας και Θράκης. Αυτό είναι μια νέα παραλλαγή του συστήματος με Διοικητές και Γεν. Διοικητές.

 Το 1947 καταργούνται οι επιμέρους Διοικήσεις της Μακεδονίας και απ’ αυτές δημιουργείται η Γενική Διοίκηση Μακεδονίας. Κατά την εποχή αυτή παρατηρείται μια αλληλουχία συνεχών αλλαγών και τροποποιήσεων που δεν έχουν καμία διοικητική ή οργανωσιακή λογική. Έχουμε δηλαδή για τη Β. Ελλάδα Γενικές Διοικήσεις, Διοικήσεις και Νομούς δηλ. τρία επίπεδα Διοίκησης ενώ στην υπόλοιπη χώρα υπήρχαν μόνο οι νομοί. Μια καταφανής διοικητική ασυμβατότητα στη συνολική επικράτεια της χώρας. 

Το γεγονός αυτό της διοικητικής παραδοξολογίας διαρκεί ως το 1950 οπότε καταργείται η Γεν. Διοίκηση Μακεδονίας και οι αρμοδιότητές της μεταβιβάζονται στον Γεν. Διοικητή Βορείου Ελλάδος. Παράλληλα ο θεσμός μεταπίπτει σε μια φάση αυξανόμενης αποψίλωσης των αρμοδιοτήτων και βαθμιαίας υποβάθμισης. Ο ρόλος του Γεν. Διοικητή στο διάστημα 1950-1955 γίνεται καθαρά εποπτικός των δημοσίων Υπηρεσιών και Οργανισμών του χώρου ευθύνης του (Β.Ελλάδα). 

Η σπουδαιότητα του βορειοελλαδικού χώρου και οι ευαίσθητες ιστορικές συγκυρίες κατέστησαν τη Β.Ελλάδα πολύ σημαντική περιοχή για την ελληνική επικράτεια. Για το λόγο αυτό προσέλκυσε και το ενδιαφέρον του διοικητικού νομοθέτη πολύ περισσότερο από τις άλλες περιοχές. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι νόμοι ΝΔ 2547/1953 (επαναδιατύπωση του Ν.195/1946) και δύο χρόνια αργότερα του Ν. 3200/1955 για τη διοικητική αποκέντρωση, που κατάργησε όλες τις Γεν. Διοικήσεις και σύνεστησε θέση Υπουργού Β.Ελλάδος με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Η τέταρτη κατά σειρά κατάργηση της Γενικής Διοίκησης ήταν και η οριστική. 

Έτσι, όπως φάνηκε από την παραπάνω ιστορική διαδρομή, 42 έτη μετά τη δημιουργία του ο θεσμός της Γενικής Διοίκησης (Κυβέρνησης) ουσιαστικά καταργείται. Ήταν ένας θεσμός ο οποίος παρά τον τίτλο του, ο οποίος παρέμεινε σταθερός, το περιεχόμενο και ο ρόλος του άλλαζε συνεχώς κατά απροσδιόριστο και μετεωρολογικό τρόπο. Ενώ προτάθηκε ως μια μεταβατική και προσωρινή μορφή διακυβέρνησης και όχι μόνο διοίκησης, ιδίως του βορειοελλαδικού χώρου, πολλές φορές κατάντησε ανταγωνιστικός του νομαρχιακού και του Υπουργικού συστήματος. 

Δεν κατάφερε να σταθεροποιηθεί ως μια περιφερειακή μορφή διοίκησης και μετά την οριστικοποίηση του αποσυγκεντρωτικού συστήματος στη νομαρχιακή του μορφή έπρεπε είτε να καταργηθεί, είτε να λάβει μια πιο λειτουργική μορφή στο επίπεδο της περιφέρειας (δεύτερο ή μέσο επίπεδο). Η διέξοδος της δημιουργίας της θέσης του Υπουργού Β.Ελλάδας ήταν η αρχή της δημιουργίας των περιφερειακών Υπουργείων για τη χώρα, που άνοιξε μια νέα περίοδο στη διοικητική ιστορία της. Αλλά και η μορφή αυτή της περιφερειακής Κυβέρνησης δεν σταθεροποιήθηκε. 

Η προσπάθεια με τη δημιουργία των Περιφερειακών Υπουργείων Μακεδονίας – Θράκης και Αιγαίου δεν ευοδώθηκε, ίσως γιατί δεν στηρίχθηκε αρκετά και κυρίως γιατί δεν τονίστηκε η ειδοποιός και σημαντική διαφορά μεταξύ Περιφερειακών Υπουργείων (πολυθεματικά) και των κεντρικών ή Ομοσπονδιακών Υπουργείων που είναι μονοθεματικά.

 Τώρα που ο θεσμός της Νομαρχιακής Διοίκησης έφτασε στο τέλος του (από Διοίκηση σε αυτοδιοίκηση) ίσως είναι καιρός να εξεταστούν και πάλι τα επίπεδα τη διοίκησης και αυτοδιοίκησης (2+2 ή 2+1) (Υπουργεία-περιφέρειες + Νομαρχίες – Δήμοι).

(Θα ακολουθήσει το Β΄Μερος)

ΘΑΜΜΕΝΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ. ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Το βιβλίο του γνωστού δημοσιογράφου Περικλή Στέλλα, φωτίζει άγνωστες στιγμές και προσωπικότητες του αθλητισμού.

Οι ΄΄Θαμμένες Στιγμές΄΄

Είναι νόμος, η ιστορία του σήμερα να γράφεται την ίδια ακριβώς στιγμή που πραγματώνεται. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο με την ιστορία του χθες.

Που είναι ένα μυθιστόρημα γεμάτο από γεγονότα που δεν έχεις τη δυνατότητα να ελέγξεις και από κρίσεις που δεν έχεις τη δυνατότητα να αμφισβητήσεις.

Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του χθες που γράφτηκε, όμως, την ίδια ακριβώς στιγμή που πραγματώθηκε. Θαμμένες στιγμές και κρυμμένες αλήθειες.Στιγμές που έζησα με κορυφαίες προσωπικότητες του αθλητισμού.
Αυτό είναι.
Δεν ήμουν συμπαίκτης τους. Όχι. Ούτε συνεργάτης. Ούτε και φίλος με την βαθύτερη έννοια της λέξης. Όμως, υπήρχε σεβασμός και αλληλοεκτίμηση. "Παράσημο" στη διαδρομή ενός δημοσιογράφου.

Τις στιγμές αυτές τις μοιράστηκα μαζί τους και τους συνάντησα σε όλα. Σχεδόν σε όλα. Στα γκολ, στα κύπελλα, στις χαρές, στις απογοητεύσεις. Στις λύπες, στην αποθέωση, αλλά και στην κατακραυγή.
Ήμουν εκεί.
Ένα ντοκουμέντο ανάμεσα στη δημοσιογραφία και την ιστορία

Πριν από λίγες ημέρες έγινε η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου Στο Ολυμπιακό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, ο Περικλής Στέλλας παρουσίασε τις "Θαμμένες Στιγμές" της καριέρας του.

  Στην αίθουσα, συγκεντρώθηκαν τα πρόσωπα που έχουν "γράψει" πολλά από τα κεφάλαια της Βίβλου Των Σπορ στην Ελλάδα. 

Η εκδήλωση ξεκίνησε με πολύ γέλιο, το οποίο "έβγαλαν" αβασάνιστα ο Κωστής Τσατσαρός και ο Κωνσταντίνος Τζαντζαράς, που προετοίμασαν ένα απίθανο χιουμοριστικό βίντεο, όπως μόνο αυτοί ξέρουν, αφιερωμένο στον Π.Στέλλα και το βιβλίο του. 

 Εν συνεχεία, τη θέση του γέλιου, πήρε το συναίσθημα. Βγαλμένο μέσα από τα λόγια του Γιώργου Λυσσαρίδη, της Βούλα Πατουλίδου, του Ντίνου Κούη και του Αλέξανδρου Νικολαϊδη, των ανθρώπων δηλαδή που αποδέχτηκαν την πρόσκληση και ήταν συνοδοιπόροι και ομιλητές στην παρουσίαση του βιβλίου. 

Την παράσταση δεν έκλεψε κανείς, διότι πολύ απλά την έκλεψαν όλοι. Ο κ.Λυσσαρίδης, με τον φιλοσοφημένο λόγο του που προσέγγισε λογοτεχνικά το έργο του Περικλή Στέλλα, ενθυμούμενος και τον Γιώργο Παντελάκη, τον άνθρωπο που ουσιαστικά ενέπνευσε τον Περικλή Στέλλα για την καταγραφή του βιβλίου του. 

Η Βούλα Πατουλίδου γοήτευσε τους πάντες με τον λόγο του, εκφράζοντας με αυθορμητισμό τον σεβασμό και την αγάπη της για τον Περικλή Στέλλα.. Ο Αλέξανδρος Νικολαϊδης ευχήθηκε. "Στο επόμενο βιβλίο του Περικλή, να υπάρχει και μία δική μου θαμμένη στιγμή".

Κι όταν πια ήρθε ο λόγος στον συγγραφέα, ευχαρίστησε τους πάντες, θυμήθηκε αυτούς που ήταν απόντες και θα ήθελε να είναι παρόντες στην κορυφαία στιγμή της ζωής του.

Παρόντες ήταν μεγάλοι παράγοντες του αθλητισμού και της ζωής της Θεσσαλονίκης. Οι κ.κ Μαγκριώτης, Ορφανός,Γκιουλέκας, Παπαγεωργόπουλος, ο Γιώργος Ραμπότας, η Τασούλα Κελεσίδου,Βαγγέλής Αλεξανδρής, ο Σάββας Κωφίδης, ο Γιώργο Σκαρτάδος, ο Σούλης και ο Χάρης Μαρκόπουλος, ο Στελιος Συμεωνίδης, ο Γιάννης Μαντζουράκης,Λάκης Τσάβας,Χαρης Παπαγεωργιου, Παναγιοωτης Τσολακίδης και πολλοί πολλοί άλλοι .

Οι "Θαμμένες Στιγμές" του Περικλή Στέλλα κυκλοφορούν από τις εκδόσεις MVPublications στα βιβλιοπωλεία και η τιμή του είναι 15.90..

Ο Περικλής Στέλλας

Ο δημοσιογράφος Περικλής Στέλλας ξεκίνησε τη δημοσιογραφία το 1979 στις εφημερίδες "Ελληνικός Βορράς" και "Σπορ του Βορρά". Το 1981 πήγε στην εφημερίδα "Θεσσαλονίκη", όπου κι εργάστηκε μέχρι και το 1987 , κάνοντας ξέ νο κι ελεύθερο ρεπορτάζ. Το 1987 πήγε στον "Ελεύθερο Τύπο", όπου εργάστηκε μέχρι και το χειμώνα του 1997 .Συγχρόνως, εργάστηκε τόσο στο ραδιόφωνο όσο και στην τηλεόραση. 

Στο τέλος του 1985 συνεργάστηκε με το Ραδιοφωνικό σταθμό Μακεδονίας της ΕΡΤ , όπου παρουσίαζε μαζί με τους συναδέλφους του πολιτικού ρεπορτάζ Σταύρο Πασάκο, Παύλο Νεράντζη, Νίκο Ασλανίδη και Πόπη Τσαπανίδου την πρώτη ζωντανή ραδιοφωνική εκπομπή στην ιστορία των ερτζιανών της Βόρειας Ελλάδας. Την ίδια εποχή μετέχει στο αθλητικό τμήμα της τηλεόρασης της ΕΤ 1 του σταθμού Θεσσαλονίκης.

Τ ο Δεκέμβριο του 1993 παίρνει μεταγραφή για το Mega Channel. όπου εργάζεται μέχρι και σήμερα. Τον Δεκέμβριο του 1997 , επιστρέφει στην εφημερίδα ."Σπορ του Βορρά" ως αρχισυντάκτης και την ίδια εποχή είναι διευθυντής του αθλητικού τμήματος του ραδιοφωνικού σταθμού ΑΙ03. Τον Μάρτιο του 2001 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του γραφείου Θεσσαλονίκης της εφημερίδας ."Goal News" όπου εργάζεται μέχρι και σήμερα. Τον ίδιο μήνα αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ραδιοφωνικού σταθμού Θεσσαλονίκη Σπορ FM.

Κατά καιρούς, έχει συνεργαστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα με τις εφημερίδες "Φως των Σπορ", "Αθλητική Ηχώ", "Μπάλα", "Κόσμος των Σπορ", με τα περιοδικά "Down Town" και "Active" και με το δημοτικό ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης FM 100.